Okno Johari, czyli jak wzmacniać komunikację w pracy

Okno Johari to psychologiczne narzędzie, które pozwala poznać siebie i swoje relacje z otoczeniem. Wyznacza ono cztery obszary, które obrazują poziom samoświadomości jednostki i jej relacje z innymi ludźmi. Okno Johari stosuje się do wzmacniania komunikacji w pracy, budowania zespołów i rozwoju osobistego.

Gamma - Okno Johari, czyli jak wzmacniać komunikację w pracy


Okno Johari, czyli jak wzmacniać komunikację w pracy

Okno Johari zostało opracowane przez Josepha Lufta i Harringtona Inghama w 1955 roku, a nazwa pochodzi od pierwszych części imion naukowców.

Cztery obszary

Naukowcy, w oparciu o dwa kryteria:

  • wiedza jednostki o samej sobie,
  • wiedza otoczenia o jednostce,

Wyróżnili cztery obszary obrazujące stopień samoświadomości człowieka i jego relacji z otoczeniem:

  • arena – zawiera wszystko to, co osoba wie o samej sobie, oraz to, co wiedzą o niej inni
  • fasada – jednostka zakłada maskę i pokazuje światu, tylko to, co chce pokazać
  • białe plamy – człowiek praktykuje jakieś zachowania, z których nie zdaje sobie sprawy, a wie o nich otoczenie
  • kulisy – obszar własnej psychiki, który nie przedostaje się do świadomości jednostki

Te cztery elementy Luft i Ingham opisali jako okno zbudowane z czterech szyb. Każda z szyb symbolizuje jeden z obszarów.

ZOBACZ NASZE SZKOLENIA:

Jak delegować i motywować zespół? Jak skutecznie zarządzać projektami? Jak zostać sprawnym liderem w firmie? Jak budować zaangażowanie w zespole? Sprawdź nasze szkolenia menadżerskie np: szkolenie zarządzanie zespołem, szkolenie project manager. Sprawdź je.

Człowiek – istota pełna sprzeczności

Te cztery obszary mogą funkcjonować w jednym człowieku. Pod wpływem otoczenia jedne obszary mogą się powiększać, a inne stawać się mniejsze.

Aparat psychiczny człowieka jest na tyle elastyczny, że mieści w sobie wiele sprzecznych uczuć, emocji i potrzeb.

Okno Johari a praca

Ta metoda jest coraz częściej stosowana w przedsiębiorstwach, stając się trwałym elementem kultury organizacji. Jest ważnym narzędziem przy ocenie pracownika – jego mocnych i słabych stron, a co za tym idzie zadań, do których jest predysponowany.

Okno Johari jest wykorzystywane przez firmy na wiele sposobów. Są to m.in.:

  • testy
  • ćwiczenia integracyjne
  • szkolenia

W firmach, gdzie tak istotna jest praca zespołowa i przepływ informacji ważne jest, żeby „arena” była dominującym obszarem psychicznym pracownika. To ona zapewnia efektywność pracy i właściwe współdziałanie wielu ogniw firmy.

Jednak przy kompletowaniu zespołu doświadczony menadżer wie, że przydatni będą pracownicy o różnych cechach charakteru – ekstrawertycy i introwertycy. Zawodowe obowiązki we współczesnych firmach są tak różnorodne, że wymagają często diametralnie różnych wykonawców.

Jak powinien działać menadżer świadomy istnienia Okna Johari?

  • zapewnić przyjazną atmosferę w miejscu pracy
  • wzmacniać integrację
  • dyskutować, a nie jedynie wydawać polecenia
  • odnosić się z szacunkiem do pracowników.

Cztery elementy Okna Johari

Arena

Obszar otwarty – znany sobie i znany innym.

„Spotkanie dwóch osobowości przypomina kontakt dwóch substancji chemicznych: jeżeli nastąpi jakakolwiek reakcja, obie ulegają zmianie.”

Carl Jung

Ta część Okna Johari określa wszystko to, co jednostka o sobie wie i jednocześnie inni wiedzą o niej. Wszystkie zachowanie, nawyki i emocje - złe i dobre - leżą jak na talerzu. Każdy może je zobaczyć. Ten, bardzo pozytywny dla higieny psychicznej człowieka obszar poszerza się razem ze wzrostem zaufania jednostki do świata i ludzi, a także pogłębianiem wiedzy o sobie samej.

Ludzie o dużym „obszarze otwartym” dobrze komunikują się ze światem. Chętnie dzielą się wiedzą, ale również potrafią skrytykować pracę kolegów i koleżanek z firmy.

Jak arena wpływa na pracę?

Pozytywnie. To dla życia osobistego jak i zawodowego najbardziej pożądany obszar psychiczny.

Jak poszerzać arenę?

Przełożony powinien umieć stworzyć w pracy atmosferę sprzyjającą dyskusji i pełną akceptacji dla proponowanych rozwiązań i zgłaszanych pomysłów.

Fasada

Obszar ukryty – znany sobie, nieznany innym.

„Samotność jest spowodowana nie brakiem ludzi wokół, a niemożnością rozmowy z ludźmi o tym, co wydaje ci się istotne lub odrzuceniem twoich poglądów przez innych.”

Carl Jung

Jest to część osobowości, którą człowiek zachowuje tylko dla siebie. Ewentualnie dzieli się z nią niedużemu gronu najbardziej zaufanych przyjaciół. To sfera intymna.

Tu mogą kryć się lęki, wstydliwe tajemnice lub traumatyczne wydarzenia z przeszłości. Obszar ten zabiera dużo energii. Trzymanie go pod kontrolą i nie dzielenie się nim ze światem absorbuje i wyczerpuje. Wymaga również żelaznej dyscypliny.

Jak fasada wypływa na pracę?

Osoby o dużym obszarze ukrytym są  introwertyczne. To jednostki rzadko biorące udział w biurowych pogaduchach czy żartach. To skupione na swoim życiu wewnętrznym odludki.

Tego typu osobowości raczej nie nadają się do pracy, wymagającej częstych kontaktów z dużą grupą ludzi.

Jednocześnie mogą to być znakomici realizatorzy zadań wymagających precyzji i skupienia. Skrupulatna analiza i sprawdzenie szeregu danych mogą być ich domeną.

Jak zmniejszać obszar ukryty?

Ten obszar osobowości zmniejsza się pod wpływem innych ludzi. Gdy człowiek nabiera większego zaufania do świata, wtedy otwiera się i porzuca obszar ukryty.

Białe plamy

Obszar ślepy – nieznany sobie, ale znany innym.

„Zdarza się, że ręce radzą sobie z zagadką, przeciwko której inteligencja jest bezsilna.”

Carl Jung

To obszar osobowości, której człowiek nie dostrzega i nie jest jej świadomy, jednak jest ona wyraźnie widziana przez innych z jego otoczenia. W tym obszarze mieszczą różne negatywne działania. Może to być nieuświadomiona i wypierana postawa np. nieprzyjemne zachowanie wobec współpracownika lub złe, czy irytujące nawyki ( gestykulacja, drapanie itp.).

ZOBACZ NASZE SZKOLENIA:

Szkolenia online umożliwiają pełną interakcję zarówno z prowadzącym jak i z innym uczestnikami.

Realizujemy szkolenia online, webinary i projekty hybrydowe.

Sprawdź nasze kursy i szkolenia online:

Jak białe plamy wpływają na pracę?

Negatywnie. Jeden z pracowników oddziału może wykonywać pewnie czynności zdecydowanie wolniej lub niechlujnie. Dostrzegają to inni pracownicy i nawet podśmiewują się lub złorzeczą za jego plecami, ale sam zainteresowany nie zdaje sobie z tego sprawy.

Ślepy obszar jest konfliktogenny. Wiąże się z nieuświadomionymi, a negatywnymi zachowaniami, które utrudniają wspólną pracę. Buduje niechęć i urazy, utrudnia współpracę i komunikację.

Jak wywabić białe plamy?

Feedback, informacja zwrotna. To podstawowe narzędzie służące do zmniejszania obszaru ślepego. Jeżeli pracownik, u którego obszar ślepy jest wyjątkowo duży, dostanie informację zwrotną (czy to od przełożonego, czy od współpracowników), to wtedy ma szansę na lepsze zrozumienie siebie, dostrzeżenie swoich błędów i deficytów.

Oczywiście przyjmowanie krytyki nie jest łatwe i może budzić opór, dlatego feedback należy konstruować z ostrożnością i wielkim szacunkiem wobec adresata.

Kulisy

Obszar nieznany – nieznany jednostce, nieznany innym

„Łatwiej przeniknąć świat niż samego siebie.”

Carl Jung

To obszar osobowości nieznany otoczeniu, ale i samej jednostce. To różne ukryte przed świadomością stany emocjonalne, cechy charakteru, słabości, ale i możliwości, które drzemią w każdym człowieku. Budzą się i ujawniają pod wpływem okoliczności. Jest to rodzaj nieodkrytego potencjału, który ma każdy człowiek.

Jak kulisy wpływają na pracę?

Negatywnie:

  • Pod wpływem nieprzewidzianych okoliczność pracownik może nagle wybuchnąć gniewem, zrobić dziką awanturę albo dokonać innego negatywnego, nieprzewidzianego czynu.

Pozytywnie:

  • W sytuacji kryzysowej mogą się również ujawnić pozytywne cechy. Np. przeciętny i nie rzucający się w oczy pracownik średniego szczebla może nagle zaproponować najlepsze rozwiązanie wyjścia z kryzysu, „wziąć sprawy w swoje ręce” i poradzić sobie z kłopotem lub ujawnić niezwykłe pokłady charyzmy i przekonać do swoich pomysłów cały dział.

Jak odkrywać kulisy?

Należy ostrożnie podchodzić do obszaru nieznanego. To zadanie dla terapeuty, a nie przełożonego. Raczej nie należy wystawiać pracownika na ekstremalne sytuacje, byle tylko ujawnił on swój obszar nieznany.

Korzyści ze stosowania Okno Johari

Okno Johari pomaga w:

  • lepszym zrozumieniu siebie i swoich relacji z otoczeniem,
  • określeniu granic ujawniania swojego Ja i w prawidłowym budowaniu kontaktów z innymi ludźmi,
  • budowaniu zespołu i zarządzaniu nim,
  • przygotowaniu do negocjacji, czy w budowaniu wizerunku,
  • uwypukleniu znaczenia informacji zwrotnej jako podstawowego elementu komunikacji.

Podsumowanie

Okno Johari to cenne narzędzie do budowanie prawidłowych relacji w firmie i wzmacnianiu komunikacji. Metoda okrywa wielce istotną prawdę o człowieku – zależnie od okoliczności może on mieć wiele twarzy i zachowywać się w różny sposób. Ważne, żeby środowisko pracy sprzyjało rozbudzaniu w nim otwartej postawy wobec świata.

Firma szkoleniowa Gamma | Szukasz nowości z obszaru HR, szkoleń czy team building'u?
Polub nas i otrzymuj informacje na bieżąco!

ZOBACZ OSTATNIE ARTYKUŁY

z tej strefy wiedzy

Liderzy odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu zaangażowania zespołu. Ich codzienne decyzje, działania i postawy mają bezpośredni wpływ na motywację pracowników oraz ich poczucie przynależności do organizacji. Liderzy nie tylko tworzą kulturę organizacyjną sprzyjającą rozwojowi, ale także inspirują innowacyjność.
Budowanie zaangażowania zespołu to znacznie więcej niż modne hasło – to kluczowy fundament sukcesu każdej organizacji. Dlaczego? Ponieważ zaangażowanie bezpośrednio wpływa na efektywność, kreatywność i zadowolenie pracowników. W obliczu rosnących wymagań rynku staje się ono nie tylko priorytetem, ale wręcz nieodzownym elementem strategii rozwoju firm.
Bycie liderem to ogromne wyzwanie, które przypomina nieustanną podróż pełną zakrętów i niespodzianek. Współczesne przywództwo wymaga nie tylko zdolności zarządzania, ale także elastyczności oraz gotowości do ciągłego doskonalenia. Jakie wyzwania stoją przed liderem? Zarządzanie różnorodnością, podejmowanie trudnych decyzji czy utrzymanie wysokiego poziomu motywacji w zespole – to tylko niektóre z nich. Każdy z tych aspektów wymaga otwartości na zmiany i...
Biznes ciągle się zmienia ale lider zespołu ciągle odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu efektywności i zaangażowania pracowników. To właśnie liderzy są siłą napędową, która motywuje zespoły do realizacji ambitnych celów, co bezpośrednio przekłada się na sukces całej organizacji. Ale co wyróżnia lidera, który potrafi skutecznie przewodzić?
Lean management to fascynująca koncepcja zarządzania, która zdobyła popularność dzięki swojej zdolności do eliminowania marnotrawstwa i maksymalizowania wartości dostarczanej klientowi. Wywodząca się z Systemu Produkcyjnego Toyoty (TPS), ta filozofia skupia się na optymalizacji procesów.

strefy wiedzy

WikiGamma
WikiGamma

Autorskie raporty, wartościowy know-how, pigułki wiedzy.

Gamma Q&A
Gamma Q&A

Odpowiedzi na często pojawiające się pytania z obszaru HR.

Artykuły eksperckie
Artykuły eksperckie

Artykuły związane ze szkoleniami eksperckimi.

Video
Video

WikiGamma w formacie video.

Recenzje książek
Recenzje, Stanowiska pracy

Recenzje książek, lista najpopularniejszych zawodów.

Artykuły
Artykuły, Artykuły cd., Prawo

Standardowe informacje z obszaru szkoleń.

Daj nam poznać TWOJE POTRZEBY

Telefon
Zadzwoń do nas:

tel.:505 273 550,

Miejsce

ul. Farysa 64
01-971 Warszawa

Mapa
Znajdź nas na mapie

Zobacz mapę

lub użyj formularza