Transport różnego typu towarów, materiałów, granulatów i substancji niebezpiecznych odbywa się wszelkimi możliwymi i dostępnymi środkami transportu tj. transportem drogowym,transportem kolejowym, transportem morskim, transportem lotniczym oraz żeglugą śródlądową, przy czym, biorąc pod uwagę skalę, na obszarze wspólnego rynku wewnętrznego Unii Europejskiej najczęściej stosowane są transporty drogowy i kolejowy.

Każdy wymieniony rodzaj transportu jest regulowany przez inną umowę międzynarodową obejmującą z reguły wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskie oraz te państwa, które nie są co prawda pełnoprawnymi państwami członkowskimi UE, ale mają dostęp do unijnego wspólnego rynku (np. Norwegia, czy Szwajcaria).

By zdawać sobie sprawę ze skali transportu materiałów niebezpiecznych należy zaznaczyć, iż około połowa wszystkich towarów zalicza się do różnego typu towarów, materiałów, granulatów i substancji niebezpiecznych.

Na gruncie prawa polskiego należy zwrócić uwagę na ustawę z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych, jak również ustawę z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym wraz z różnego rodzaju aktami wykonawczymi (rozporządzeniami) do obu wymienionych ustaw. W zakresie ruchu drogowego należy również zwrócić uwagę na ustawę Prawo o ruchu drogowym i Kodeks drogowy.

 

Najważniejszą polską instytucją kontrolującą przestrzeganie prawa z zakresu transportu towarów niebezpiecznych jest Inspekcja Transportu Drogowego, chociaż swoje znaczenie i kompetencje mają również oczywiście Policja, Straż Graniczna, Służba Celno-Skarbowa oraz Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

W zakresie transportów wojskowych stosowne kompetencje mają również Żandarmeria Wojskowa RP oraz Służba Kontrwywiadu Wojskowego.

W systemie prawa międzynarodowego, które reguluje aspekty przewozu (w tym oczywiście wwozu, wywozu, tranzytu) towarów niebezpiecznych, w tym przewozu towarów na wspólnym rynku wewnętrznym Unii Europejskiej powinno się wyróżnić następujące akty:

• Umowa ADN - Europejskie Porozumienie w sprawie międzynarodowych przewozów materiałów niebezpiecznych śródlądowymi drogami wodnymi – przewóz żeglugą śródlądową;
• Kodeks IMGD - Przepisy międzynarodowe dot. transportu morskiego materiałów niebezpiecznych – przewóz transportem morskim;
• Instrukcje Techniczne ICAO - Techniczne Instrukcje Bezpieczeństwa w transporcie lotniczym materiałów niebezpiecznych – przewóz transportem lotniczym;
• Regulamin RID - Regulamin dla międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych – przewóz transportem kolejowym;
• Konwencja ADR - Europejska konwencja dotycząca drogowego przewozu towarów i ładunków niebezpiecznych – przewóz transportem drogowym.