Bariery efektywności osobistej 1/4

Bariery efektywności osobistej (krzywa wydajności)

Absolutna wartość najwyższej i najniższej sprawności jest indywidualnie zróżnicowana, jednak rzeczą wspólną dla wszystkich ludzi są rytmiczne wahania sprawności. Bezpośrednio po fazach najwyższej aktywności następują dwugodzinne fazy odpoczynku, podczas których narządy ciała pracują na „zwolnionych obrotach” i nie powinny być nadmiernie przeciążane.

Punkt najwyższej sprawności osiągany jest przed południem, kiedy żołądek, trzustka, śledziona i serce aktywnie pracują. Ten poziom jest już później w ciągu dnia o wiele niższy, dlatego jest to najlepszy czas na zadania ważne. Po obiedzie, kiedy aktywne jest jelito cienkie, występuje znaczne obniżenie sprawności organizmu. Spadek energii po posiłku najlepszy jest na zadania o najmniejszym priorytecie. Późne popołudnie to najlepszy czas na zadania o średnim stopniu ważności.

W kształtowaniu dnia pracy powinno się również uwzględnić wahania psychologicznej sprawności po to, aby móc planować zadania zgodnie z indywidualnym rozkładem wydajności. Świadomość wahania własnej efektywności pracy, w zależności od pory dnia, pozwala planować wykonanie różnych projektów zgodnie z ich stopniem trudności.

Krzywa wydajności pokazuje uśrednione wyniki przeciętnej aktywności człowieka, dlatego warto przyjrzeć się dokładnie jak funkcjonuje nasz organizm w cyklu dobowym. Nasza sprawność intelektualna uzależniona jest od wielu czynników, dlatego też trzeba je wziąć pod uwagę w budowaniu osobistej krzywej wydajności.

Osobista krzywa wydajności
W określaniu własnej krzywej efektywności psychofizycznej warto skorzystać z kwestionariusza MEQ (Morningness-Eveningness Qustionnaire). W przypadku tego kwestionariusza nie można wypaść dobrze lub źle. Im bardziej szczerych odpowiedzi udzielimy tym bardziej miarodajny uzyskamy wynik. Na każde pytanie udzielamy tylko i wyłącznie jednej odpowiedzi. Sposób liczenia i interpretacja wyników znajduje się na końcu kwestionariusza. Pamiętajmy, że oprócz tego narzędzia istotne są też nasze spostrzeżenia na temat własnej aktywności wciągu doby.

Wzorce aktywności dobowej – tzw. „sowy i skowronki”
Czas poświęcony na sen jest sprawą bardzo indywidualną. Większość ludzi dorosłych potrzebuje od 7 do 8 godzin snu. Są jednak osoby, których zapotrzebowanie na sen wynosi 10 godzin. Jedni są “sowami”, prowadzącymi nocny tryb życia, inni natomiast są “skowronkami”, aktywnymi od rana. Śpimy różnie w zależności od upodobań.

Wczesne lub późne kładzenie się do snu uzależnione jest od naturalnego, indywidualnego biorytmu. Podobnie jest z pracą. „Skowronki” dobrze funkcjonują rano. Dlatego też wszystkie swoje zadania obciążające umysł, przewidziane do zrealizowania w ciągu dnia, powinny planować na wczesne godziny poranne. Wtedy właśnie są w najlepszej dyspozycji do pracy. Natomiast “sowy”, osoby, które dobrze funkcjonują w późnych godzinach wieczornych lub nocą, rano późno się wybudzają.

Dlatego nie powinny planować ważnych rozmów oraz działań we wczesnych godzinach porannych. Ten typ ludzi dopiero koło południa osiąga pełną sprawność intelektualną. Są jednak sytuacje, kiedy nasze preferencje związane z aktywnością dobową nie są brane pod uwagę np.: narzucona godzina egzaminu. W takich sytuacjach zazwyczaj pomocny jest stres mobilizujący czyli esutres.

To za jego sprawą mobilizujemy nasze zasoby, aby poradzić sobie z trudnym zadaniem pomimo pory dnia. Należy oczywiście zaznaczyć, że poziom motywacji uzależniony jest od stopnia trudności i ważności zadania.